کنترل کیفیت همانطور که از اسمش پیداست عبارت است از اطمینان از تهیه و تولید کالا و خدمات به استانداردهای تعیین شده یا حصول تمامیت ویژگیهای مطلوب در یک محصول می باشد و همچنین کنترل کیفیت مجموعه عملیاتی نظیر اندازه گیری و آزمون می باشد که برای یک محصول و یا کالا انجام می شود تا معلوم شود آن محصول با مشخصات فنی مورد نظر مطابقت دارد و یا خیر.
همچین عمده کار کنترل کیفیت مربوط به اندازه گیری محصولات و بازرسی نمونه ها و گسترش دادن نتایج به کل می باشد که بر اساس روش های آماری مورد استفاده قرار میگیرد و در کنترل کیفیت فرآیند تولید محصول به جای کنترل محصول انجام می گیرد و جایگاه ویژه ای در مبحث نظام جامع مدیریت کیفیت را دارد.
یکی از عوامل مهم و موثر در کنترل کیفیت روش ها و همچنین تجهیزات تولید می باشد و یه های زیادی در ارتباط با حل اتوماتیک مسئله کنترل کیفیت در سامانه های تولیدی به نام اتوماسیون که سهم نیروی انسانی را کاهش میدهد ارائه شده است ولی با توجه به این نظریه با کنارهگیری تدریجی انسان این عامل سبب خطا در تولید و بسیاری از فعالیت های کنترلی شده است و همچنین سرعت بیش از حد تولید در اتوماسیون ها نسبت به فعالیتهای انسانی باعث شده است تا میزان خطا و افت کیفیت بسیار کاهش یابد و حال آنکه قطعات معیوب که در یک ماشین اتوماتیک استفاده می شوند نیز می تواند کیفیت محصول را بسیار کاهش دهد و این نکته یعنی کیفیت استفاده از قطعات در کنترل کیفیت بسیار مهم است.
درست است که کنترل کیفیت شامل هزینه هایی می باشد ولی این هزینه ها بسیار کمتر از اشکالات احتمالی و پایین بودن کیفیت محصول و همچنین نیروی کار و زمان صرف شده می باشد و این هزینه اگر به درستی کار کنترل کیفیت انجام شود قابل چشم پوشی بوده و سبب می شود که مشتریان مجموعه بسیار بیشتر از قبل باشند.
مراحل کنترل کیفیت نیز معمولاً شامل تعویضی کیفیت اشد که در این مرحله تهیه و تنظیم روش های بازرسی و تست استانداردهای کیفیت و مشخصات فنی با در نظر گرفتن خواسته ها و نظرات مصرف کننده و همچنین شرایط طراحی و امکانات ساخت میباشد مرحله بعدی کنترل عملیات است که در این مرحله تعیین ظرفیت های مربوط به کیفیت ابزارهای تولیدی هدایت و راهنمایی پرسنل کارگاه در اجرای طرحهای کیفیت و تحقیق و بررسی راههای مختلف افزایش به کارگیری ماشین ها با توجه به ظرفیت تولید می باشد و به مرحله بعدی کنترل کیفیت فعالیتهای تحقیق و توسعه است که این فعالیتها به این مرحله شامل فعالیت هایی است که به منظور تحقق کیفیت عالی با حداقل هزینه در ارتباط با ضریب اطمینان مواد جدید و روشهای اندازه گیری و ابزارهای تست و نظایر آن ها می باشد.
لازم به ذکر است که در تمام موارد کنترل کیفیت بازرسی و کنترل مواد وارد که شامل بازرسی و تست هایی است که به منظور مطابقت یا عدم مطابقت مواد خام، قطعات و تجهیزات مورد نیاز با مشخصات تعیین شده از قبل انجام می گیرد
و همچنین مرحله بعدی تست های آزمایشگاهی است که نمونه های انتخابی از محل کار و تولید شده در کارگاه در آزمایشگاه تست میشوند و گزارشهای لازم از آنها تهیه میشود
و مرحله بعدی کنترل کیفی تعمیر و نگهداری و تنظیم است که در این مرحله قطعاتی که نیاز به تنظیم و یا تعمیر و یا تعویض دارند عملیات مربوط به آنها به کارگاه برگشت داده شده و مجدداً انجام می گیرد
و مرحله بعدی بازرسی است که کلیه اندازه گیری هایی که در حین عملیات بر روی محصولات نیمه تمام و تمام شده انجام گرفته است در این قسمت مورد بازرسی مجدد قرار میگیرد
مرحله بعد از آن کنترل مواد است که مواد و انرژی مصرف شده در مراحل تست و بازرسی،مورد بررسی قرار میگیرند
و یکی از مهمترین قسمت های کنترل کیفیت کنترل خود نیروی کار می باشد که در این قسمت نیز به وسیله نیروی کاری کنترل کیفیت بر روی کارکنان انجام می گیرد
و قسمت آنالیز نیست قسمتی است که اندازه گیری های انجام شده بر روی مواد وارده و همچنین عملیات ساخت و محصول و مرکز کنترل کیفیت مورد بررسی قرار گرفته و گزارش کار انجام شده به واحدهای مربوطه ارائه می گردد.